Obecnie obserwujemy, że sformułowanie „Przemysł 4.0” zaczyna powoli oznaczać, jednocześnie, wszystko i nic. Coraz więcej sprzedawanych produktów, usług, czy koncepcji realizacji procesów gdzieś w swojej specyfikacji odnosi się do tego terminu, jako jednego z uzasadnień dla ich zakupu. W ramach, zbudowanej w Grupie InfoConsulting, inicjatywy InfoConsulting Academy zbadaliśmy ten temat, korzystając z uprzejmości naszych klientów i partnerów. Z naszych badań wynika, że większość zarządzających faktycznie nie wie, z jakimi realnymi korzyściami i wyzwaniami wiąże się czwarty etap rewolucji przemysłowej oraz jak realnie ich przedsiębiorstwa muszą się do tej rewolucji przystosować. Tym bardziej, że budowany hype wobec niektórych technologii powoduje dostarczanie nieprawdziwych informacji, np. na jednym z poważnych gospodarczych portali można było ostatnio przeczytać, że „predictive maintenace stało się możliwe dopiero teraz dzięki usłudze w chmurze”. Wiele osób dowiaduje się nagle, że technologie i metody stosowane przez nie od lat, podobno do dzisiaj nie istniały.
Czym więc, tak realnie, jest rewolucja przemysłowa 4.0, jakie jej aspekty są naprawdę ważne i wpłyną na praktykę działania?
W naszych badaniach zidentyfikowaliśmy 3 istotne elementy, które mocno budują przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa, a co za tym idzie wymagają uwagi i działań.
Dostępność danych i ich przetwarzanie
Kluczowym tematem jest znaczące zwiększenie zakresu jak i wolumenu danych dostępnych dla przedsiębiorstwa. Dotyczy to zarówno danych generowanych wewnątrz przedsiębiorstwa, jak i pozyskiwanych z otoczenia. Dzięki temu przedsiębiorstwo uzyskuje nowe możliwości np. „inteligentne” i połączone pomiędzy sobą urządzenia na produkcji, może w bardzo zaawansowany sposób optymalizować procesy na poziomie hali fabrycznej, a dzięki pozyskiwaniu danych z urządzeń dostarczonych do klientów może lepiej analizować preferencje klientów lub lepiej planować zasoby na potrzeby serwisu. W tym obszarze mamy dwa wyzwania. Pierwsze polega na zapewnieniu naszej organizacji dostępu do danych na poziomie podobnym lub lepszym niż konkurencja. Drugie to znalezienie zastosowania dla pozyskanych danych i właściwe ich przetworzenie. Obydwa te zagadnienia działają oczywiście w sprzężeniu zwrotnym tj. planowane wykorzystanie danych może wymusić nowe metody i źródła ich pozyskania. Jak pokazują nasze badania wiele firm „tonie” w danych, ale nie potrafi znaleźć dla nich zastosowania, przez co traci szansę uzyskania przewagi na rynku. Część organizacji nie potrafi, natomiast, zidentyfikować i rozwijać źródeł danych, co w efekcie też ogranicza ich rozwój. Ten obszar wymaga intensywnych analiz ze strony zarządzających przedsiębiorstwem i podejmowania bardzo szybkich działań. Analiza procesów pod kątem dostępnych w nich źródeł danych oraz w zakresie potrzeb informacyjnych, jest jednym z narzędzi powszechnie stosowanych do przygotowania zmian i rozwoju metod pozyskiwania i przetwarzania danych.
Integracja
Działanie w sieci z wykorzystaniem urządzeń mobilnych pozwala na niespotykaną wcześniej szybkość dostępu do informacji oraz reakcję na zdarzenia w czasie rzeczywistym. Daje to bardzo duży potencjał dla usprawnienia procesów i szybkości podejmowanych w nich decyzji. Tak pojęta integracja
obejmuje również uzyskanie dostępu przez dostawców do systemów swoich klientów i vice versa, osoby spoza organizacji zaczynają aktywnie uczestniczyć w jej procesach. Współpraca staje się bardziej interaktywna i wydajniejsza, a powiązania partnerów głębsze.
Sama techniczna możliwość połączenia urządzeń takich jak smartfon nie wystarczy, trzeba jeszcze zaplanować i wdrożyć rozwiązanie integrujące systemy przedsiębiorstwa z platformami mobilnymi w ramach procesów. Trzeba dostarczyć informacje uczestnikom procesów oraz zapewnić możliwość wykonywania działań.
Tylko dzięki dobrze dobranemu zakresowi integracji i zapewnieniu jej pracy w trybie online możemy uzyskać efekt przewagi. Nasze badania wskazują, że właśnie tutaj szczególnie sprawdzają się rozwiązania chmurowe i narzędzia typu low code integrujące pracę na różnych środowiskach.
Automatyzacja działań
Ostatnim, ale równie ważnym elementem, związanym z rewolucją przemysłową 4.0, na który chcemy tu zwrócić uwagę, jest automatyzacja i robotyzacja. Szczególnie ta dotycząca podejmowania decyzji, pracy administracyjnej i podejmowania decyzji. Dzięki zastosowaniu mechanizmów sztucznej inteligencji, możliwe jest zrobotyzowanie zadań związanych z pozyskaniem i analizą danych oraz podejmowaniem decyzji. Podobnie rozwiązania RPA zrobotyzują pracę w aplikacjach. Rozwiązania takie mogą zastąpić człowieka, ale też w wielu przypadkach wspierają go i rozszerzają jego możliwości. Mówi się nawet o „Człowieku 2.0”, czyli człowieku, którego potencjał rozszerzają narzędzia i urządzenia wspierające różne aspekty działania. Odpowiednio dobrane narzędzie robotyzujące może np. usprawnić realizację transakcji w systemach IT tak, że po podjęciu przez człowieka kluczowych decyzji wykona ono resztę monotonnej pracy związanej z uzupełnieniem danych i kontrolą poprawności rejestracji transakcji w systemie. Rozwiązania takie mogą też analizować dane i proponować optymalne decyzje. Mogą też te decyzje podejmować w zastępstwie człowieka. Wszystko po to, aby pracownik mógł efektywniej skupić się tylko na najważniejszych działaniach i zwiększyła się jego wydajność. Z naszych badań wynika, że dobrze zaimplementowane rozwiązania robotyzujące pracę obniżają też koszty funkcjonowania organizacji, co jest bardzo istotnym czynnikiem przewagi konkurencyjnej. Ten obszar podobnie, jak pozostałe powinien być jednym z priorytetowych, a analizę dostępnych możliwości np. poprzez przegląd procesów pod kątem ich automatyzacji, powinno wykonać każde przedsiębiorstwo.
Wskazane przez nas zagadnienia „Przemysłu 4.0” nie wyczerpują oczywiście tematu, uznajemy je jednak za istotne. Wiele zagadnień jest z nimi powiązanych, jak choćby bezpieczeństwo danych, czy technologie informatyczne itp. Jednak te „szczegóły” można rozpatrywać po ustaleniu gdzie chcemy dotrzeć w naszej cyfrowej transformacji w ramach rewolucji przemysłowej 4.0. Jak w każdej rewolucji dobrze jest najpierw ustalić, co chcemy osiągnąć przez przyłączenie się do niej, a po tym dopiero, jak to zrobimy.